اگر به ترکیبات تشکیل دهنده نوشابه دقت کرده باشید، اسید فسفریک یکی از اصلی‌ترین مواد است. تولید کنندگان از این اسید در نوشابه استفاده می‌کنند تا طعم خاصی به آن ببخشند. یکی دیگر از خواص اسید فسفریک در نوشابه جلوگیری از رشد باکتری است. این ماده pH محیط را کم می‌کند و به باکتری‌ها و میکرواورگانیسم‌های مضر اجازه رشد نمی‌دهد. در ادامه، به بررسی جزئی‌تر خواص و خطرات اسید فسفریک در نوشابه می‌پردازیم.
فهرست مطالب
اسید فسفریک چیست؟
اسید فسفریک ماده‌ای بی رنگ و بدون بو است که هم به صورت مایع و هم به صورت جامد یافت می‌شود. معمولا فرم مایع این اسید در غلظت 85 درصد وجود دارد و فرم جامد آن به صورت کریستال سفید رنگی است که به راحتی در آب حل می‌شود. همین موضوع باعث کاربرد گسترده این ماده در صنایع مختلفی از جمله صنایع غذایی و تولید نوشیدنی شده است.
نوشابه از چه ترکیباتی تشکیل شده است؟
معمولا نوشابه از چهار ماده اصلی آب، شکر، کربن دی اکسید و اسید فسفریک تشکیل شده است که در ادامه نقش هر یک از این ترکیبات را بررسی می‌کنیم.
- آب: 95 درصد نوشابه از آب تشکیل شده است. از آنجاییکه اسید فسفریک به راحتی در آب حل می‌شود، بسیاری اوقات از این ماده به عنوان حلال ترکیبات موجود در نوشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- شکر: معمولا ماده شیرین کننده‌ای که در نوشابه به کار می‌رود گلوکز و فروکتوز است. در واقع، وقتی این دو عامل شیرین کننده با هم ترکیب شوند ماده‌ای به نام سوکرز بوجود می‌آورند. در نوشابه‌های بدون قند از شیرین کننده‌های بدون کالری مانند آسپارتام استفاده می‌کنند.
- کربن دی اکسید: کربن دی اکسید حباب‌های کوچکی در نوشابه بوجود می‌آورد. معمولا در هر لیتر نوشابه 1.96 گرم کربن دی اکسید وجود دارد. وقتی در نوشابه را باز می‌کنید حباب‌های این ماده از بطری خارج می‌شوند.
- اسید فسفریک: این اسید در نوشابه نقش مهمی دارد زیرا باعث بهبود طعم می‌شود و ماندگاری این نوشدنی را افزایش می‌دهد. به دلیل افزودن ایین اسید، pH اسید فسفریک از 2.5 تا 3.5 متغیر است.
میزان اسید فسفریک در نوشابه
معمولا 50 تا 60 میلی گرم از این اسید در نوشابه یافت می‌شود. بزرگسالان می‌توانند در طول روز 700 میلی گرم فسفر استفاده کنند.
بسیاری از مواد غذایی مانند لبنیات، گوشت، لوبیا، تخم مرغ و ماهی حاوی فسفر هستند. در این میان نوشابه نیز مقدار زیادی از این عنصر شیمیایی در ساختار خود دارد.
نقش اسید فسفریک در نوشابه
این اسید باعث افزایش ماندگاری محصولات و همچنین بهبود طعم می‌شود.
طعم دهنده
ترکیبات شیمیایی اسیدی طعم ترشی دارند. در واقع، طعم ترشی که شما حین خوردن نوشابه احساس می‌کنید به دلیل وجود اسید فسفریک است.
جلوگیری از رشد باکتری‌ها و افزایش ماندگاری
باکتری‌ها و قارچ‌ها در محیط‌های اسیدی رشد نمی‌کنند. به همین دلیل، اگر از اسید فسفریک در نوشابه استفاده شود ماندگاری آن افزایش پیدا می‌کند.
آیا اسید فسفریک در نوشابه مضر است؟
به طور طبیعی، فسفر در بسیاری از مواد غذایی روزانه ما یافت می‌شود. به همین دلیل مصرف زیاد فسفر از کاهش مصرف آن بیشتر رایج است. بدن ما به فسفر نیاز دارد، اما مصرف بیش از اندازه آن می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. یکی از مشکلات ناشی از مصرف بیش از اندازه فسفر پوکی استخوان است. وقتی فسفر بدن بیش از اندازه زیادی شود، مانع جذب کلسیم خواهد شد که خود تاثیر مستقیمی بر تحلیل رفتن استخوان‌ها دارد. طبق تحقیقات انجام شده، احتمال شکستگی استخوان در افرادی که هر روز نوشابه می‌خورند 2 برابر است.
خطرات اسید فسفریک برای کلیه
به طور کلی، کلیه‌ها فسفر اضافه را از بدن ما خارج می‌کنند. در این میان، افرادی که بیماری کلیوی دارند نمی‌توانند به طور کامل مقدار اضافی این ماده را از بدن حذف کنند. بنابراین، بهتر است افرادی که به بیماری کلیوی مبتلا هستند در رژیم غذایی خود و میزان فسفر مصرفی نظارت داشته باشند.
جمع بندی
نوشابه یکی از محبوب‌ترین نوشیدنی‌ها است که از آب، شکر، کربن دی اکسید و اسید فسفریک تشکیل شده است. مهم‌ترین ترکیب موجود در این نوشیدنی، اسید فسفریک است که به عنوان طعم دهنده و نگهدارنده در نوشابه مورد استفاده قرار می‌گیرد. باکتری‌ها و قارچ‌ها نمی‌توانند در محیط اسیدی رشد کنند. بنابراین، با افزودن این اسید به نوشابه ماندگاری آن افزایش پیدا می‌کند. نوشابه سرشار از فسفر است که مزایای زیادی برای بدن دارد اما اگر بیش از نیاز بدن استفاده شود مشکلاتی بوجود میاورد. به عنوان مثال، مصرف بیش از اندازه نوشابه مانع جذب کلسیم می‌شود و احتمال شکستگی استخوان را تقیبا دو برابر می‌کند.