روغن سیلیکون

یک سیلوکسان پلیمریزه مایع با زنجیرهای جانبی آلی به عنوان روغن سیلیکون (silicone oil) نامیده می شود. بسیار شبیه به روغن هیدروکربنی سنتی است با این تفاوت که در زنجیره مولکولی آن به جای واحدهای کربنی، واحدهای سیلوکسان قرار دارند. این محصول از اتم های متناوب سیلیکون و اکسیژن تشکیل شده و روغنی بی بو، غیر قابل اشتعال و غیرسمی است. ماده ای آب گریز با کشش سطحی پایین بوده و عامل دی الکتریک خوبی محسوب می شود. دارای خاصیت ضدکف است که در صنایع غذایی کاربرد دارد. دارای خواص روان کنندگی و پایداری حرارتی بالایی است به همین دلیل در صنایع پزشکی، دارویی، غذایی خودروسازی و هوافضا کاربرد دارد.

خواص فیزیکی و شیمیایی:

ساختار مولکولی روغن سیلیکون:

این ماده از اتم های سیلیکون و اکسیژن متناوب تشکیل شده است. این ترکیبات زنجیرهای تکرار شونده خطی سیلیکون و اکسیژن هستند که هر اتم سیلیکون دارای دو جایگزین مبتنی بر کربن است که اغلب گروه های متیل هستند. در واقع روغن سیلیکون مانند همه سیلوکسان ها، دارای ستون فقرات پلیمری از اتم های سیلیسیم و اکسیژن متناوب است. در این ساختار گروه های زیادی را می توان به مراکز سیلیکون چهار ظرفیتی وصل کرد اما معمولا جایگزین متیل یا گاهی فنیل است. بیشتر مایعات سیلیکونی پلیمرهای خطی هستند که با گروه های تری متیل سیلیل پوشیده شدند.

خواص روغن سیلیکون:

این ماده به دلیل خواص و ویژگی های منحصر به فرد در طیف گسترده ای از صنایع مورد استفاده قرار می گیرد، این ویژگی ها شامل:

• مقاومت در برابر حرارت و دمای پایین
• پایداری ویسکوزیته
• رسانایی گرمایی
• بی رنگ و بی بو
• غیر قابل اشتعال، ایمن و آسان برای استفاده
• کشش سطحی بسیار کم
• خواص دی الکتریک
• عایق های الکتریکی عالی
• مقاومت قابل توجه در برابر تنش برشی، هیدرولیز و اکسیداسیون

است. همچنین ویسکوزیته این ترکیب می تواند در طیف گسترده ای از 0.65 cs تا 2000000cs قرار داشته باشد و در طیف وسیعی از دماها، ثابت بماند.

کاربردهای روغن سیلیکون:

کاربرد اصلی این ترکیب به عنوان روان کننده، روغن های سیال حرارتی یا مایعات هیدرولیک است. ماده ای بدون بو و بدون مزه است به همین دلیل به عنوان افزودنی استفاده می شود؛ همچنین به دلیل خواص غیر سمی برای مصارف غذایی و دارویی هم مناسب است. در ادامه برخی از کاربردهای این ماده را معرفی و بررسی خواهیم کرد.

دارویی:

هیچ ماده ای توانایی برابری با خلوص این روغن را ندارد به همین دلیل از این محصول به عنوان جایگزینی برای مایع زجاجیه چشم در بیشتر عمل ها و درمان های چشمی استفاده می کنند. روغن سیلیکون باعث کاهش گازهای تشکیل شده در دستگاه گوارش انسان ها می شود به همین دلیل در بیشتر داروهای ضد نفخ حضور دارد.

این ترکیب یک دافع آب است و با تشکیل یک لایه محافظ در سرتاسر پوست از خشکی آن جلوگیری می کند و در حین حال به آن اجازه تنفس می دهد به همین دلیل در پمادها و کرم های پوست هم استفاده می شود. همچنین در کرم های دارویی به منظور تسکین سوختگی، درماتیت و ضدلخته شدن پوست موثر است.

پزشکی:

به دلیل خاصیت دفع آب و روان کنندگی، ماده ای مناسب برای نگهداری، روانکاری ابزار پزشکی و جراحی مانند سرنگ و غیره مناسب است.

صنعت خودروسازی:

در صنعت خودرو، از این روغن به منظور خنک کردن مجموعه کلاچ فن استفاده می کنند.

غذایی:

در سرخ کردن غذاها در رستوران ها مقداری از روغن سیلیکون را به روغن پخت و پز اضافه می کنند تا از ایجاد کف و پاشیدن روغن به اطراف جلوگیری کنند؛ البته هرگز نباید آن را به طور کاملا جایگزین روغن پخت و پز کرد.

در آبجوسازی در طی فرایندهای تقطیر، دم کردن و تخمیر استفاده می شود؛ همچنین از ایجاد کف بیش از اندازه جلوگیری می کند. افزودن این روغن هیچ تاثیری در طعم، بو یا ایمنی محصول نهایی ندارد.

آزمایشگاه:

به دلیل پایداری حرارتی در آزمایشگاه ها و در آزمایش های طولانی معمولا در گرم کردن حمام ها استفاده می شود. خواص غیر قابل اشتعال آن، استفاده از آن را در نزدیکی شعله های باز آزمایشگاهی ایمن می سازد.

سایر کاربردها:

از این ترکیب در قالب برای قطعات پلاستیکی و لاستیکی، روغن هیدرولیک در هواپیماها، نجاری و ساختمان سازی از این ماده به عنوان روان کننده بهره می برند. روغن سیلیکون به عنوان سیال در ترانسفورماتورهای نوع مرطوب، ایستگاه های فضایی، پمپ های انتشار و بخاری های پر از روغن کاربرد دارد. همچنین این روغن به عنوان سیال هیدرولیک، سیال دی الکتریک، سیال گرمایشی یا خنک کننده، افزودنی های رنگ، مبرد در دستگاه های انجماد، افزودنی های محصولات مراقبت خانگی و روان کننده ها مورد استفاده قرار می گیرد.

روغن سیلیکون 1000:

این روغن، محصولی است که می توان آن را به سیلیکون قابل ریختن اضافه کرد تا نرم و انعطاف پذیر شود. با اضافه کردن این روغن، سیلیکون روانتر و پس از پخت قابلیت کشسانی بیشتری پیدا خواهد کرد. همچنین این محصول را می توان برای صاف کردن سیلیکون غلیظ شده روی یک سطح به کار برد. این محصول برای محصولاتی که در تماس با مواد غذایی و نوشیدنی نیز هستند، بسیار مناسب است.

MSDS و نکات ایمنی:

روغن سیلیکون محصولی غیر سمی است اما لازم است پیش از کار با آن نکات ایمنی را دانست.

• در محیط باز یا دارای تهویه مناسب با آن کار کنید.
• در صورت تماس با چشم باعث تحریک خفیف می شود؛ پس از تماس چشم آسیب دیده را برای 10 دقیقه با مقدار زیادی آب بشویید و اگر لنز تماسی دارید آن را خارج کنید.
• تماس این ماده با پوست باعث خشکی و خارش آن می شود؛ پس از تماس آن ناحیه را با آب بشویید.
• استنشاق این ترکیب سردرد، اسهال، استفراغ، سرگیجه و خواب آلودگی را به دنبال دارد؛ پس از استنشاق محیط کار را ترک کرده و هوای تازه استشمام کنید.
• بلع این ماده باعث استفراغ می شود؛ پس از بلع دهان را با آب بشویید، مقداری آب یا شیر نوشیده و سعی نکنید آن را با استفراغ خارج کنید.
• این ترکیب برای آبزیان خطرناک است، آن را در محیط زیست رها نکنید.
• برای خاموش کردن آتش آن از فوم الکل مقاوم، کربن دی اکسید، پودر خشک و آب استفاده کنید.

با رعایت نکات ایمنی خطرات ناشی از کار با این ترکیب را کنترل کنید.

جمع بندی:

روغن سیلیکون یک سیلوکسان است که از اتم های سیلیکون و اکسیژن به طور متناوب تشکیل شده است. این ماده، ترکیبی غیر سمی است به همین دلیل در صنایع مختلف مانند دارویی، غذایی، پزشکی و خودروسازی کاربرد دارد.