سرکه چیست و چه خواصی دارد ؟

کاربرد سرکه در زندگی ما به هزاران سال پیش برمی گردد، زمانی که بابلیان 3000 سال قبل از میلاد از خرما، انجیر و آب جو آن را تولید می کردند و برای مصارف غذایی استفاده می کردند. امروزه اما تنوع آن افزایش یافته و هرکدام خواص و کاربردهای خود را دارد. اما واقعا سرکه چیست؟ سرکه یک محلول اسیدی است که با تخمیر اتانول توسط باکتری های استیک اسید تولید می شود. درصد اسید استیک موجود در آن حدود 5 تا 8% است، همچنین انواع دیگری از اسیدها مانند تارتاریک اسید و اسید سیتریک را نیز در آن می توان یافت در کشور ما از این ماده بیشتر برای تهیه مواد غذایی، ترشیجات و سالادها استفاده می شود.

سرکه را می توان به طور طبیعی در خانه تهیه کرد. برای این منظور از میوه هایی که کربوهیدرات بالایی دارند مانند انگور، سیب، خرما و.. استفاده می کنند و اجازه می دهند فرآیند تخمیر به آهستگی صورت بگیرد که ممکن است این عمل ماه ها و سال ها طول بکشد. در کارخانه ها اما از باکتری هایی که به تخمیر کمک می کنند استفاده کرده و آن را تولید می کنند. این روش سرعت بیشتری داشته و برای صنعت مناسب است. همچنین می توان این ترکیب را از تخمیر الکل هایی مانند اتانول (برای تولید اسید استیک) نیز تهیه کرد.

در نهایت درمی یابیم که ماده اصلی موجود در سرکه، اسید استیک بوده که فرمول شیمیایی آن CH3COOH است.

انواع سرکه و خواص آنها

انواع مختلفی از سرکه وجود دارد که از نظر غلظت اسید ، رنگ ، بو  ومزه با یکدیگر متفاوت هستند. در نمونه های طبیع یان اختلاف عموما به منبع وابسته است. جمله آن می توان به سرکه انگور، سیب، خرما، نیشکر، بالزامیک و… اشاره کرد.

سرکه انگور

سرکه انگور قرمز دارای طبع سرد و خشک است و دارای مصارف خوراکی و دارویی بسیاری است. عمده استفاده این ترکیب در ترشیجات است. این ترکیب سرشار از ویتامین ها و املاح معدنی است. این ترکیب خواص بسیاری دارد که از جمله می توان به کم کالری بودن، سرشار از آنتی اکسیدان، کاهنده وزن، تعدیل قند خون، کنترل قند خون در دیابت نوع دوم، بهبود متابولیسم کبد، افزایش سلامتی قلب، جلوگیری از رشد سلول های سرطانی، جلوگیری از ایجاد لخته خون و بسیاری از خواص دیگر اشاره کرد.

 سرکه سیب

سرکه سیب نیز مانند انگور طبع سرد و خشک دارد و در طب سنتی برای افراد بلغمی مزاج ممنوع است. از این ترکیب برای درمان گلو درد تا شوره سر استفاده می کنند. دارای پتاسیم، فسفر، سولفور، انواع ویتامین های گروه B و ویتامین D است. روی کبد و کیسه صفرا اثر فعال کننده دارد و در بهبود عملکرد آن ها موثر است.

خواص سرکه سیب

از این ماده برای مصارف مختلفی مانند رفع مشکلات معده، پیشگیری از سوهاضمه، جلوگیری از گرفتگی عضلات، برای سلامتی پوست و مو، کاهش وزن، سم زدایی بدن، سفید کردن دندان و همچنین متوقف کردن سکسکه استفاده می کنند. باید توجه داشت که مصرف بیش از حد این ترکیب منجر به ایجاد مشکلات گوارشی مانند سوزش معده، نفخ و تهوع، کاهش سطح پتاسیم و پوکی استخوان، از بین رفتن مینای دندان، سوزش مری، سوختگی پوست شود. برای جلوگیری از ایجاد این مشکلات باید روزانه حداکثر 30 میلی لیتر از این ترکیب مصرف شود.

بیشتر بخوانید: جوهر لیمو چیست؟

سرکه خرما

این ترکیب همانطور که از نامش پیداست از خرما به دست می آید و در بخش های خاورمیانه بیشتر مورد استفاده قرار می گیرد. طبع آن گرم است. به کاهش وزن کمک می کند، در پیشگیری از سرطان موثر است و قلب را تقویت می کند. همچنین در تقویت سیستم ایمنی، درمان خستگی، درمان سرفه و گلو درد، سر درد و سوختگی و التهاب نیز موثر است.

سرکه نیشکر

این ترکیب از عصاره نیشکر تهیه می شود و مزه ای مطبوع داردو طعم آن ترش است به همین علت معمولا آن را با نام سرکه ترش نیز می شناسند. مزه ای مانند ادویه کاری دارد و به منظور ایجاد مزه ترشی در غذاها از آن استفاده می شود.

سرکه بالزامیک

این ترکیب از نوعی انگور سبز و شیرین که جوشیده شده و کاملا پخته می شود، به دست می آید و در اصل نوعی سرکه کهنه و معطر ایتالیایی است که مزه ای مطبوع و قوی و به نوعی ترش و شیرین دارد. به علت مزه خاصی که دارد در تهیه بسیاری از غذاها و سالادها به عنوان چاشنی افزوده می شود. حاوی آهن، کربوهیدرات، سدیم، کلسیم و فسفر است و دارای خواص بسیار زیادی است. به بهیود دستگاه گوارش کمک می کند. برای کاهش وزن مناسب است. در زیبایی پوست و مو بسیار موثر است و کاربرد دارد. برای افراد مبتلا به دیابت و چربی خون مفید است. همچنین سیستم ایمنی را تقویت می کند. در کاهش سر درد و میگرن موثر است.به علت خاصیت ضد قارچ و ضد ویروسی که دارد ممکن است برای درمان جراحت و زخم مفید باشد.

انواع مختلف دیگری از انواع سرکه ها نیز وجود دارد مانند مالت، برنج، نارگیل، کشمش و عسل. تقریبا اکثر این ترکیبات خواص مشترکی دارند که در ادامه به آن ها اشاره می کنیم:

• کاهش کلسترول و تری گلیسیرید خون
• کنترل قند خون به ویژه در افراد مبتلا به دیابت نوع دوم
• کمک به کاهش وزن با کاهش اشتها
• درمان عفونت ها به علت خواص آنتی باکتریال و آنتی ویروس
• خاصیت پاک کنندگی در کارهای خانگی مانند حذف چربی ها، جرم کتری و قوری و لکه ها

لازم است بدانیم در کنار خواص بسیاری که ذکر شد، در صورت مصرف بیش از حد آن می تواند به صورت بالعکس عمل کرده و عوارض زیادی مانند عوارض گوارشی، پوکی استخوان، آسیب به دندان ها، ایجاد زخم معده و… ایجاد کند.

ممکن است به این مطلب نیز علاقه مند باشید:کربوهیدرات چیست و در چه غذاهایی وجود دارد؟