سدیم هیدروکسید

سدیم هیدروکسید خالص با فرمول شیمیایی NaOH به شکل جامد کریستالی بدون رنگ و دارای نقطه ذوب 318 درجه سانتی گراد است که در این دما تجزیه نمی شود. دارای حلالیت بالایی در آب است و در حلال های قطبی مثل اتانول و متانول به طور جزئی حل میشود. سدیم هیدروکسید در حلال های ناقطبی مثل اتر نامحلول است.

همانند هیدراتاسیون اسید سولفوریک، انحلال این باز قوی در آب یک واکنش گرماده است و باید در هنگام انجام این کار موراد ایمنی را رعایت نمود. محلول حاصل معمولا بی رنگ و بی بو است و مانند سایر محلول های قلیایی هنگام تماس با پوست حالتی چرب و صابونی شدن احساس میکنیم این احساس ناشی از واکنشی است که بین هیدروکسید سدیم و چربی طبیعی پوست اتفاق می افتد.

هیدراته شدن سدیم هیدروکسید :

این ترکیب میتواند  طبق فرمول NaOH.nH₂O چند آبه باشد. در زیر مشخصات هیدرات های مختلف NaOH را در دماها و غلظت های مختلف مشاهده میکنید:

1. Heptahydrate, NaOH·7H₂O: from −28 °C (18.8%) to −24 °C (22.2%)
2. Pentahydrate, NaOH·5H₂O: from −24 °C (22.2%) to −17.7 (24.8%)
3. Tetrahydrate, NaOH·4H ₂O, α form: from −17.7 (24.8%) to +5.4 °C (32.5%)
4. Tetrahydrate, NaOH·4H₂O, β form: metastable
5. NaOH·3.5H₂O: from +5.4 °C (32.5%) to +15.38 °C (38.8%) and then to +5.0 °C (45.7%)
6. Trihydrate, NaOH·3H₂O: metastable
7. Dihydrate, NaOH·2H₂O: from +5.0 °C (45.7%) to +12.3 °C (51%).
8. Monohydrate, NaOH·H₂O: from +12.3 °C (51%) to 65.10 °C (69%) then to 62.63 °C (73.1%)

واکنش با اسیدها :

سدیم هیدروکسید با اسید های پروتیک برای تولید آب و نمک های مربوطه واکنش میدهد ، برای مثال وقتی با هیدروکلریک اسید واکنش میدهد ، سدیم کلرید تشکیل میشود:

NaOH_(aq) + HCl_(aq) → NaCl _(aq) + H₂O _(l)

به طور کلی واکنش های خنثی شدن به صورت یک معادله یونی نشان داده میشوند:

OH^–_(aq) + H⁺_(aq) → H₂O _(l)

این نوع واکنش هایی که با اسید قوی واکنش میدهند گرما آزاد میکند و ازین رو به این واکنش ها واکنش های گرماده و یا واکنش ها اگزوترمیک میگویند. مانند واکنش های بین اسید و باز که  برای تیتراسیون استفاده می شوند.
با این حال، از هیدروکسید سدیم به عنوان یک استاندارد اولیه استفاده نمی شود، زیرا جاذب رطوبت ( hygroscopic) است و بخارت آب را از هوا جذب می کند .

کاربردها:

از آنجایی که این ماده بازی بسیار قوی است و حلالیت بسیار خوبی در آب و سایر حلال های آلی دارد، به صورت گسترده ای در صنایع مختلفی از تصفیه آب گرفته تا تولید لبنیات مورد استفاده قرار می گیرد. برخی از کاربردهای این ماد در ادامه به صورت موردی بیان شده اند:

• صنعت چرم سازی و دباغی.
• صنعت پتروشیمی و استخراج از چاه های نفت.
• تصفیه آب
• صنایع تولید پارچه
• تولید لبنیات
• خنثی سازی اسید و باطری سازی
• صنایع غذایی، شیر و کنسروسازی
• صنایع فلز و تولید شیشه، روی، آلومینیوم، گالوانیزه و آبکاری.

هیدروکسید سدیم (NaOH) کاربرد بسیار زیادی در صنایع دارد و همین دلیل عامل تولید سالیانه میلیون ها تن از آن در سراسر جهان است.