دی اتانول آمین (Diethanolamine) ماده شیمیایی آلی است که به اختصار با DEA نمایش داده میشود. این ماده از دو گروه عاملی آمینی و الکلی تشکیل شده است و برای تنظیم pH به طور گستده در فرمولاسیون محصولات شوینده و آرایشی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده قلیایی انحلال پذیری بالایی در آب دارد و میتوان از آن در صنایع پتروشیمی نیز استفاده کرد. در ادامه، به بررسی روش خرید دی اتانول آمین و کاربرد این ماده میپردازیم و نکات ایمنی که لازم است حین کار با DEA از آن اطلاع داشته باشید را شرح میدهیم.
نکات مهم
- از کاربرد دی اتانول آمین میتوان به صنعت مواد شوینده و تهیه صابون اشاره کرد.
- تولید دی اتانول آمین از واکنش اتیلن اکسید با آمونیاک صورت میگیرد.
- این ماده در صنایع نفت و گاز برای تصفیه گاز مورد استفاده قرار میگیرد.
خرید دی اتانول آمین
جهت کسب اطلاعات بیشتر در مورد قیمت دی اتانول آمین و خرید این ماده با همکاران ما در صنایع شیمیایی تهران تماس بگیرید.
ویژگیهای دی اتانول آمین
این ماده هم به صورت کریستالهای سفید رنگ و هم به صورت مایعی بی رنگ یافت میشود. این ترکیب شیمیایی بویی مشابه آمونیاک دارد و چگالی آن از آب بیشتر است. برخی از مهمترین خصوصیات این ماده در جدول زیر آورده شده است:
فرمول شیمیایی | C4H11NO2 |
جرم مولی | 105.14g/mol |
CAS number |
111-42-2 |
نقطه جوش | 268.8°C |
نقطه ذوب | 28°C |
pH | 11 |
این ماده در آب و اتانول انحلال پذیر است.
تولید دی اتانول آمین
جهت تولید این ماده، ابتدا اتیلن اکسید با آمونیاک آبی واکنش می دهد و در نتیجه اتانول آمین تولید می شود . این واکنش به شرح زیر انجام می گردد.
C2H4O + NH3 → H2NCH2CH2OH
پس از این واکنش، در ادامه فرایند اتانول آمین با اکی والان دوم و سوم اتیلن اکسید واکنش می دهد و دی و تری اتانول آمین تولید می شود . این واکنش را در زیر می توانید مشاهده کنید:
C2H4O + H2NCH2CH2OH → HN(CH2CH2OH)2
C2H4O + HN(CH2CH2OH)2 → N(CH2CH2OH)3
کاربرد دی اتانول آمین
این ماده در صنعت کاربرد و مصارف بسیاری دارد که سعی می شود در ادامه به مهترین این کاربرد ها اشاره گردد. DEA در مواردی مانند روغن برش کاری، صابون ها، شامپو ها، جلا دهنده ها، لوازم آرایشی و مواد دارویی کاربرد زیادی دارد.
صنایع نفت و گاز
یکی از مهمتربن موارد استفاده دی اتانول آمین، برای شیرین سازی گازهای صنعتی و طبیعی است. این حلال توانایی بالایی در حل کردن دو گاز دی هیدروژن سولفید و کربن دی اکسید دارد. این دو گاز هم می توانند به تجهیزات فرآیندی مانند لوله ها، کمپرسورها، تانک ها و غیره آسیب بزنند و هم در صورت آزاد شدن در محیط زیست می توانند خطرناک باشند و محدودیت هایی در این زمینه وضع شده است که باید رعایت شوند.
این کار تحت عملیات جذب انجام می شود. دو حلالی که بیشترین استفاده را در این زمینه دارند عبارتند از دی و مونو اتانول امین. اگرچه حلالیت گازهای اشاره شده در محلول مونو بیشتر است اما به دلیل تشکیل برخی ترکیبات غیرقابل بازیافت در تصفیه گازهای پالایشگاهی بیشتر از DEA استفاده می شود. MEA نیز در تصفیه گازهای طبیعی کاربرد بیشتری دارد. البته محلول هایی نیز وجود دارند که ترکیبی از این دو حلال هستند و توانسته اند محبوبیت مناسبی برای خود به وجود بیاورند.
محاسبه دبی حلال
انتخاب میزان حلال مورد نیاز بر اساس منحنی های تعادلی صورت می گیرد. اما باید توجه داشت که این میزان تعادلی به هیچ وجه برای تصفیه کافی نیست به دو دلیل 1- انحلال به صورت کامل انجام نمی شود 2- به دلیل شرایط عملیاتی (دمای حباب) امکان دارد بخش زیادی از گاز به مایع تبدیل شود. از این رو توصیه شده است در حدود 1.75 برابر مقدار تعادلی حلال DEA به کار برده شود. دمای ایده آل برای این کار بین 40 تا 50 دجه سانتیگراد است و در این محدوده بیشترین مقدار جذب صورت می گیرد.
یکی از مشکلات موجود در این فرآیند کف کردن محلول های آمینی است و از انتهای ستون به صورت کف خارج می شوند، برای جلوگیری از این امر می توان از نکات زیر استفاده نمود:
- کم کردن دبی گاز ورودی به ستون
- تا حد امکان دبی گاز ثابت بماند
- تصفیه محلول به وسیله کربن فعال
- عدم وجود مایعات در گاز ورودی به ستون جذب
صنایع شوینده و بهداشتی
دی اتانول آمین در تهیه ویتامینول آمید و نمک های اسیدهای چرب با زنجیره بلند استفاده می شود که این مواد در تولید مواد شوینده و انواع شامپو و نرم کننده و محصولات مراقبت از مو استفاده می شوند.
صنایع کشاورزی
به عنوان امولسیفایر و برای خنثی سازی اسید و کاهش رسوب خاک استفاده می شود.
صنایع ریخته گری
این ماده به عنوان عامل ضد خوردگی استفاده می شود. سایر صنایعی که این محصول را میخرند عبارتند از:
- صنایع دارویی
- تولیدکنندگان روان کننده ها
- صنایع نساجی
بررسی تقاضا و بازار جهانی خرید دی اتانول آمین
سالهای اخیر با افزایش درخواست و بهبود بازار این محصول در آمریکای شمالی، کشورهای اروپایی و آسیا و اقیانوسیه همراه بوده است که دلیل آن را می توان در پارامتر های زیر خلاصه کرد:
افزایش میزان تولید پوشاک و گسترش صنایع نساجی
با توجه به استفاده از (DEA) در صنایع نساجی برای کاربردهای مختلفی از قبیل ماده تکمیل کننده پارچه ، ماده نرم کننده ، سفید کننده فلورسنت فلورسنت و روان کننده های ماشین آلات نساجی استفاده می شود بنابراین گسترش این صنعت به خودی خود سبب افزایش میزان تقاضا برای خرید گردیده است. مصرف جهانی پوشاک 1.8 تریلیون دلار تخمین زده می شود و پیش بینی می شود با افزایش میزان مصرف پوشاک، ارزش معاملات این صنعت تا سال 2025 به 2.6 تریلیون دلار برسد که عامل این رشد را می توان اقتصادهای بزرگ در حال ظهور مانند چین و هند دانست.
اتحادیه اروپا بزرگترین بازار مصرف پوشاک به ارزش 400 میلیارد دلار و ایالات متحده،چین و هند به ترتیب بزرگترین مصرف کنندگان صنعت نساجی و به طبع آن بزرگترین بازارهای فروش و خرید دی اتانول آمین می باشند.
رشد صادرات محصولات کشاورزی در آسیا
افزایش تقاضا برای علف کش ها برای افزایش بهره وری محصولات کشاورزی در کشورهایی مانند چین و هند ، اسفاده از آمین ها برای کشاورزی را افزایش خواهد داد.در این میان هند با افزایش میزان صادرات محصولات کشاورزی به 38.21 میلیارد دلار در سال مالی جاری بیشترین سهم را از این افزایش تقاضا داشته است.
روند صعودی ساخت و ساز
افزایش میزان ساخت و ساز در آسیا خصوصا کشورهای همچون چین و هند که این موضوع به طبع باعث افزایش درخواست به عنوان ماده تولید رنگ و روکش خواهد شد.
افزایش تقاضا برای محصولات آرایشی و بهداشتی
پیش بینی می شود با افزایش تقاضا برای این دسته از محصولات در سطح جهان میزان مبادلات این صنعت به 450 میلبارد دلار تا سال 2025 برسد که از این مقدار 5% به تنهایی سهم بازار هند خواهد بود.
با توجه به کاربرد این محصول در صنایع آرایشی و بهداشتی به طور حتما شاهد رشد میزان تقاضا و افزایش میزان مبادلات برای این ماده شیمیایی در سطح جهان خواهیم بود.
خطرات و MSDS دی اتانول آمین
حین کار با این ماده شیمیایی باید به مواد ایمنی نهایت توجه را داشته باشید. تماس این ماده با پوست و چشم خطرناک است و احتمال دارد به دلیل خاصیت قلیایی به چشم آسیب شدیدی برساند. بنابراین، استفاده از عینک ایمنی را فراموش نکنید. در صورت بروز هرگونه مشکل حین کار با این ماده با فوریتهای پزشکی تماس بگیرید و نکات زیر را به خاطر داشته باشید:
- چشم: در صورت تماس این ماده با چشم، لنزهای خود را دربیاورید و حداقل به مذت 15 دقیقه چشمانتان را با آب فراوان بشویید.
- پوست: در صورتیکه مقداری از این ماده با پوست شما تماس پیدا کرد لباسهای آلوده را در بیاورید و محل تماس را حداقل به مدت 15 دقیقه با آب فراوان بشویید.
- استنشاق: در صورت استنشاق بخارات این ماده فورا از محیط آلوده خارج شوید و به مکانی بروید که هوای تازه در آن جریان داشته باشد.
- بلعیدن: از خوردن، آشامیدن و سیگار کشیدن حین کار با این ماده شیمیایی خودداری کنید. اگر به طور اتفاقی مقداری از این ماده را بلعیدید، دهان خود را با آب بشویید و مقدار زیادی آب بنوشید.
این ماده باید در محیطی خشک، خنک و با تهویه مناسب قرار بگیرد. به هیچ عنوان آن را در معرض ترکیبات ناسازگاری مانند عوامل اکسید کننده قوی، اسیدها و مس قرار ندهید.
جمع بندی
دی اتانول آمین ماده آلی است که به طور گسترده در تولید محصولات شوینده و آرایشی مورد استفاده قرار میگیرد. این ماده شیمیایی در صنایع پتروشیمی نیز کاربرد دارد. توجه داشته باشید که حین کار با DEA رعایت نکات ایمنی الزامی است. زیرا، به دلیل خاصیت قلیایی که دارد میتواند به پوست، چشم و دستگاه تنفسی شما آسیب بزند. بنابراین، حین کار با این ماده حتما از دستکش، روپوش و عینک مناسب استفاده کنید.
تیم صنایع شیمیایی تهران –
برای دریافت اطلاعات بیشتر با ما همراه باشید.